Περίληψη

Από το ναυάγιο του Κραν Μοντανά, πριν από επτά σχεδόν χρόνια, δεν έγινε κατορθωτή η επανέναρξη διαπραγµατευτικής διαδικασίας στο Κυπριακό. Πρόκειται για το µακροβιότερο αδιέξοδο από το 1974. Όποιος ανατρέξει στην εξέλιξη του πολιτικού µας προβλήµατος µετά την τουρκική εισβολή και κατοχή, εύκολα θα διαπιστώσει ότι η πιο πρόσφορη περίοδος για νέα τετελεσµένα ήταν ακριβώς η περίοδος απουσίας διαπραγµατευτικής διαδικασίας. Το ίδιο συµβαίνει και τώρα, πόσο µάλλον που για πρώτη φορά ο ΟΗΕ απάλλαξε την Τουρκία για το ναυάγιο της διαπραγµατευτικής διαδικασίας και επέρριψε την ευθύνη στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η Τουρκία επέστρεψε, είκοσι χρόνια µετά, στη θέση για δύο κράτη στο νησί, ενώ ο Τατάρ αξιώνει κυριαρχική ισότητα και ισότιµο διεθνές καθεστώς, ως προϋπόθεση για επιστροφή στο διαπραγµατευτικό τραπέζι.

Συνιστά επιτακτική ανάγκη η επανέναρξη της διαπραγµατευτικής διαδικασίας. Ο ίδιος ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, σε σειρά εκθέσεών του προς το Συµβούλιο Ασφαλείας µετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά, τόνιζε ότι οι συνοµιλίες πρέπει να επαναρχίσουν και να συνεχιστούν από εκεί που είχαν µείνει, µε βάση το πλαίσιο Γκουτέρες και τις συγκλίσεις. Στην πορεία, όµως, διαπιστώνοντας ότι καµιά πλευρά δεν ανταποκρινόταν, έπαψε να το λέει, περιοριζόµενος στο ότι πρέπει να εξευρεθεί κοινό έδαφος.

Η εισήγηση επιχειρεί να εξηγήσει γιατί η θέση του Γ.Γ. για συνέχιση των συνοµιλιών από εκεί που είχαν µείνει, είναι ορθή. Κατά γενική οµολογία, στο Κραν Μοντανά είχαµε φθάσει πολύ κοντά στην επίλυση των βασικών πτυχών του Κυπριακού και, συνεπώς, η στρατηγική συµφωνία επί των έξι σηµείων του πλαισίου Γκουτέρες, ουσιαστικά θα καθιστούσε αναπόδραστη τη συνολική διευθέτηση.

Πόσο, όµως, είναι εφικτό να διαφυλαχτεί το κεκτηµένο των συνοµιλιών; Μπορεί η Τουρκία να συγκατανεύσει και να επιστρέψει στις ράγες του Κραν Μοντανά; Αυτό το βασανιστικό ερώτηµα µπορεί να απαντηθεί µόνο αν δοκιµάσουµε την Τουρκία. Χρειάζεται απόλυτη συνέπεια στη θέση για συνέχιση από εκεί που µείναµε, κάτι που σήµερα απουσιάζει, µε την αµφισβήτηση, εκ µέρους του Προέδρου Χριστοδουλίδη, βασικών σηµείων του πλαισίου Γκουτέρες, κυρίως στο θέµα της πολιτικής ισότητας. Επιπρόσθετα, χρειάζεται θετική ατζέντα που δεν µπορεί να περιορίζεται στα ευρωτουρκικά, αλλά να επεκτείνεται σε παροχή κινήτρων, που προφανώς δεν αφήνουν ασυγκίνητη την Τουρκία, όπως το θέµα της ενέργειας. Ενόσω αυτό δεν γίνεται, η Τουρκία θα συνεχίσει ανενόχλητη τα νέα τετελεσµένα και θα εµµένει στην αδιέξοδη θέση για δύο κράτη.